هواپز چیست و چه کاربردی دارد؟ طرز استفاده از آن چگونه است؟

هواپز یکی از لوازم محبوب و پرکاربرد آشپزخانه است که برای طبخ غذای سالم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر بیشتر خانم‌های خانه‌دار به‌دنبال ابزارها و لوازمی هستند که بتوان از طریق آن‌ها و بدون استفاده از روغن یا حتی آب، غذاهای سالم و کم کالری بپزند. هواپز با عملکرد و کاربردی که دارد کمک شایانی به داشتن یک رژیم غذایی سالم خواهد کرد. اگر برای تغذیه سالم و سلامت اعضای خانواده‌تان اهمیت قائل هستید، در ادامه با ما همراه باشید.

هواپز چیست؟

هواپز جدیدترین دستگاه‌های پخت غذا است که استفاده از آن بسیار مقرون به‌صرفه خواهد بود. در واقع این دستگاه از طریق یک لامپ هالوژنی و بدون آب و روغن حرارت لازم برای پخت کامل مواد غذایی را فراهم می‌کند. این لامپ با تولید امواج نوری، حرارت را ایجاد می‌کند و فن تعبیه شده درون بدنه آن، هوا و گرما را در تمام نقاط ظرف حرکت می‌دهد تا غذا به‌صورت کامل و یکدست پخته شود.
بیشتر کسانی که می‌خواهند تغذیه سالمی داشته باشند یا اینکه از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنند، حتما غذاهای آبپز را تجربه کردند و می‌دانند که آبپز کردن غذا، طعم و مزه آن را از بین می‌برد. با این حال غذاهایی که با هواپز طبخ می‌شوند علاوه‌بر اینکه با روغن یا آب طبخ نمی‌شوند، طعم خوبی دارند.
هواپز به دستگاه بخارپز شبیه است اما از لحاظ عملکرد و نحوه ایجاد حرارت با هم متفاوت هستند که این مورد هواپز را نسبت به بخارپز متمایز می‌کند. ناگفته نماند که هواپز از نظر سرعت پخت غذا در مقایسه با دستگاه‌های مشابه بهتر عمل می‌کند. پخت یک مرغ کامل و درسته درون این دستگاه حدود یک ساعت طول می‌کشد.

انواع هواپز

هواپزها دو مدل اصلی دارند که یکی از آن‌ها طراحی ساده و سبد کشویی دارد و دیگری به سینی یا قفسه مشبک مجهز است. هر کدام از این مدل‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند اما مدلی دوم به‌تازگی وارد بازار شده است.

• هواپزهای سبدی
  این مدل جزء رایج‌ترین مدل‌های موجود در بازار است؛ چراکه اولین مدل هواپز همین طرح بوده است. هواپزهای سبدی از یک دسته برخوردار هستند که با قرار گرفتن در جای خود قفل می‌شود و فرایند طبخ آغاز می‌گردد. این مدل دو نوع ساده و دیجیتال دارد که در مدل دیجیتال تنظیم زمان و دمای پخت از طریق یک دکمه امکان‌پذیر است. از طرفی هواپزهای دیجیتال به‌غیر از تنظیمات پیش فرض، نشانگرهایی دارند که به طبخ بهتر غذا کمک می‌کند.
  با این حال هواپزهای ساده نسبت به مدل‌های دیجیتال ارزان‌تر هستند و دما و زمان پخت از طریق دو دکمه آنالوگ قابل تنظیم است.
• هواپزهای دارای سینی
  این مدل به‌تازگی محبوب شده است. این هواپز از یک ظرف صاف و کم عمق برخوردار است و برخی مدل‌های آن به همراه جوجه گردان، آب‌گیر و… عرضه می‌شوند. این مدل نیز دو نوع دیجیتال و غیر دیجیتال دارد؛ همچنین به دلیل وجود سینی در این هواپز امکان نظارت برا غذا حین پخت فراهم است. از ظرفی سینی‌های متعددی که درون این محصول وجود دارد باعث می‌شود بتوانید همه مواد غذایی از جمله گوشت، سبزی و… را یکجا طبخ کنید.

مزایا و معایب هواپز

مزایا

• مهمترین مزیت هواپز عدم نیاز به آب یا روغن برای پخت غذا است که آن را برای کسانی که از رژیم‌های غذایی کم کالری یا رژیم گیاه‌خواری پیروی می‌کنند، کاربردی نموده است.
• هواپز امکان پخت یکنواخت مواد غذایی را فراهم می‌کند و در این صورت احتمال سوختن غذا نیز وجود نخواهد داشت.
• نیازی نیست که منتظر داغ شدن غذا بمانید یا مدام مراقب غذا باشید. با استفاده از هواپز به ساده‌ترین شکل ممکن، سالم‌ترین غذاها را طبخ می‌کنید.
• طبخ هر نوع ماده غذایی از سبزیجات گرفته تاگوشت درون هواپز امکان‌پذیر است و محدودیتی در این رابطه وجود ندارد. تنها تفاوت در طبخ این دو مورد، زمان پخت آن‌ها است؛ طوری که گوشت باید بیشتر درون هواپز بماند تا کاملا مغز پخت شود.
• اکثر هواپزها شامل دو طبقه مجزا هستند که این ویژگی امکان طبخ دو غذای مختلف به صورت همزمان را فراهم می‌کند. از طرفی این موضوع به تهیه غذا سرعت می‌بخشد و باعث می‌شود در مصرف برق و زمان صرفه‌جویی شود.
• اجزای مختلف هواپز را می‌توان از هم جدا کرد و به‌راحتی شستشو داد.
• برجسته‌ترین مزیت هواپز نسبت به فر و سایر روش‌های پخت، جریان هوای یکنواخت آن است. این ویژگی باعث می‌شود برخلاف فر که غذا را خشک می‌کند، روی غذا کمی برشته و درون آن آبدار و مغز پخت شود.
• هواپز یک دستگاه چندکاره است؛ یعنی به جزء پخت گوشت، مرغ و سبزیجات می‌توان برای خشک کردن میوه، پخت کیک، باز کردن یخ مواد غذایی فریز شده و… نیز از آن استفاده نمود.

معایب

• به‌عنوان تنها عیب دستگاه هواپز در مقایسه با فر، می‌توان به زمان پخت نسبتا بالای آن برای حجم زیاد غذا اشاره کرد. البته این را هم باید در نظر داشت که غذای پخته شده درون هواپز کیفیت بیشتری دارد.

کاربرد هواپز

• هواپز برای پخت غذاهای رژیمی و بدون روغن عالی عمل می‌کند.
• امکان پخت انواع غذاهای منجد از جمله مرغ، ناگت، گوشت، سیب زمینی یخ زده و… درون هواپز وجود دارد.
• پخت سبزیجات در این دستگاه به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود.
• بخارپز کردن برخی مواد غذایی درون هواپز امکان‌پذیر است.
• تهیه غذاهای فست فودی مانند پیتزا و… از دیگر کاربردهای هواپز است.
• حتی پخت کیک و شیرینی درون این دستگاه قابل انجام است.
• به‌طور کلی می‌توان کارایی هواپز و فر را نزدیک به هم دانست.

چگونه از هواپز برای بخارپز کردن، سرخ کردن و یخ‌زدایی استفاده کنیم؟

• بخارپز کردن
  برای بخارپز کردن، مواد غذایی مورد نظر را روی فویل قرار دهید و کمی آب نیز به آن اضافه کنید. در آخر فویل را دور مواد غذایی بپیچانید و درون هواپز بگذارید تا بپزد.
• سرخ کردن
  به این منظور سینی یا دیگ هواپز را به کمی روغن آغشته کنید و سپس مواد غذایی را درون هواپز قرار دهید. به این ترتیب مواد غذایی حالت سرخ شده پیدا می‌کنند.
• یخ‌زدایی
  برای این کار، مواد غذایی را درون هواپز بگذارید و دمای آن را روی 100 درجه فارنهایت تنظیم کنید. بعد از 5 تا 10 دقیقه یخ و آبی در بافت مواد غذایی باقی نمی‌ماند.

آموزش استفاده از هواپز

شاید قبل از خرید هواپز این سوال برایتان مطرح شود که چطور از هواپز استفاده کنیم؟
روش استفاده از هواپز شامل دو مرحله است.

• قرار دادن مواد غذایی درون سبد هواپز
  حجم سبد هواپز در مدل‌های مختلف از 2 تا 10 لیتر متفاوت است که بسته به گنجایش آن می‌‌توانید مواد غذایی را درون سبد هواپز بگذارید.
  لازم به ذکر است در صورت تمایل امکان اضافه کردن یک تا دو قاشق روغن به مواد غذایی نیز وجود دارد.

تنظیم درجه دمای هواپز
پخت مواد غذایی درون هواپز به نوع آن بستگی دارد و معمولا از 5 تا 25 دقیقه یا بیشتر طول می‌کشد. برای پخت، دمای هواپز را روی 350 تا 400 درجه فارنهایت قرار دهید. در نهایت باید منتظر اتمام زمان پخت مواد غذایی باشید.
البته با اینکه هوای گرم درون هواپز همواره در گردش است اما بد نیست گاهی مواد غذایی مانند گوشت و سیب زمینی را زیر و رو کنید تا همه قسمت‌های آن با حرارت در تماس باشند.

مشخصات دستگاه هواپز

همه لوازم آشپزخانه یک سری مشخصات و ویژگی‌ها دارند که برای دستگاه هواپز به شرح زیر است.

• توان هواپز
  میزان قدرت هواپز با این مشخصه تعیین می‌شود و واحد آن وات است.
• گنجایش هواپز
  این ویژگی برای هر مدل متفاوت است و با واحد لیتر اعلام می‌شود. بدیهی است که هر چه گنجایش هواپز بیشتر باشد، مواد غذایی بیشتری را می‌توان درون آن طبخ کرد.
• لوازم جانبی
  این مورد به مدل هواپز بستگی دارد. با این حال لوازم جانبی شامل تابه سرخ‌کن، پایه نان، پایه کوتاه، پایه بلند، دسته درب، انبر، بخارپز، سیخ و… می‌شود.
• صفحه کنترل دیجیتال
  این قابلیت برای تنظیم دما و زمان پخت کاربرد دارد.
• قفل ایمنی
  این ویژگی باعث می‌شود کودکان در زمان پخت به محفظه داخلی هواپز دسترسی نداشته باشند که برای خانواده‌هایی که فرزند کوچک دارند یک مزیت به‌شمار می‌رود.
• قابلیت شستشو درون ماشین ظرفشویی
  برخی مدل‌ها از این قابلیت برخوردار هستند و با شستشوی قطعات هواپز درون ماشین ظرفشویی در زمان صرفه‌جویی می‌شود و دردسر کمتری خواهید داشت.
• پایه توری استیل جداکننده مواد غذایی
  این پایه توری مانع مخلوط شدن مواد غذایی درون هواپز می‌شود.
• کاسه نسوز
  این کاسه به دلیل بدنه شفافی که دارد، امکان رویت مواد غذایی در حال پخت را فراهم می‌کند و در برابر حرارت بسیار مقاوم است.
• شیشه ضد بخار
  این ویژگی با جلوگیری از بخار کردن محفظه حین پخت، امکان مشاهده مواد غذایی را فراهم می‌کند.
• تمیزی خودکار
  با فعال کردن این قابلیت ضمن تولید گرما، رسوبات مواد غذایی نیز از بین می‌رود.
• عملکرد توربو
  فعال کردن این ویژگی، سرعت پخت غذا را بیشتر می‌کند.
• قابلیت‌های متنوع
  قابلیت‌هایی مانند بریان کردن، برشته کردن، کباب کردن، بخارپز کردن، تست کردن و… نیز در برخی از مدل‌های این محصول وجود دارد.
• المنت حرارتی هالوژنی
  این المنت نیز سرعت طبخ را بالا می‌برد و زمان پخت را کاهش می‌دهد.

هواپز ساده بهتر است یا دیجیتال؟

دما و زمان پخت همه هواپزها چه ساده و چه دیجیتال، از طریق یک صفحه کنترل می‌شود. البته مدل‌هایی که به‌صورت دیجیتال کنترل می‌شوند، دقت بالاتری دارند. در هواپزهای دیجیتال دما به شکل سفارشی تنظیم می‌شود و نمایشگرهای LED اطلاعات لازم را نمایش می‌دهند. از طرفی مدل‌های دیجیتال تنظیمات پیش فرضی دارند که فرایند طبخ غذا را سهولت می‌بخشد. به‌علاوه برخی مدل‌ها با اتصال به وای‌فای از طریق تلفن همراه نیز قابل تنظیم هستند و برای تنظیم دما نیازی نیست که حتما بالای سر هواپز باشید.

مقایسه هواپز تکی و هواپز دوقلو

تنها تفاوت مدل تکی و مدل دوقلو، تعداد سبدهای آن‌ها است. در واقع مدل دوقلو دو سبد مجزا برای پخت مواد غذایی دارد و امکان پخت دو نوع غذای مختلف را برای شما فراهم می‌آورد؛ همچنین به کمک تنظیمات می‌توانید هواپز را طوری تنظیم کنید که فرایند طبخ هر دو غذا با هم به اتمام برسد. واضح است که هواپز تکی از این قابلیت‌ها برخوردار نیست. با این حال به‌طور قطعی نمی‌توان گفت کدام مدل برای شما بهتر است و اینکه هواپز تکی را انتخاب کنید یا دوقلو، به نیاز شما و نحوه استفاده از آن بستگی دارد.

هواپز را با چه ظرفیتی بخریم؟

اندازه و ظرفیت هواپز جزء مهم‌ترین ویژگی‌های آن است که اگر آشپزخانه کوچکی داشته باشید، اهمیت آن بیشتر هم می‌شود. لازم به ذکر است که هر چقدر اندازه و ابعاد هواپز بیشتر باشد به طبع ظرفیت آن نیز بیشتر خواهد بود. هواپزهای سایز متوسط بین 3.7 تا 4.1 لیتر گنجایش دارند و ابعادشان هم کوچک است. این مدل‌ها برای آشپزخانه‌های کوچک و خانواده‌های کم جمعیت بسیار مناسب است.
با این حال اگر خانواده پرجمعیتی دارید یا مهمانی‌های زیادی برگزار می‌کنید، بهتر است سراغ مدل‌های کوچک و متوسط نروید. هواپزهای بزرگ که بین 7 تا 8 لیتر ظرفیت دارند برای خانواده‌های پرجمیعت بهترین انتخاب هستند و به‌خوبی پاسخگوی نیاز شما خواهند بود؛ بنابراین هنگام خرید هواپز حتما به ظرفیت آن و میزان غذایی که برای خانواده خود تدارک می‌بینید توجه کنید.

قیمت هواپز

اکثر لوازم برقی آشپزخانه از جمله هواپز قیمت دقیق و مشخصی ندارند. در واقع تنوع مدل‌ها علت این اتفاق است. به‌طور کلی قیمت هواپز با توجه به برند تولیدکننده آن و قابلیت‌های مختلفی که در اختیار کاربر قرار می‌دهد تعیین می‌شود. با این حال هواپزها با قیمت یک تا چهار میلیون عرضه می‌شوند.

سخن پایانی

هواپز یکی از لوازم کاربردی آشپزخانه است که برای طبخ غذاهای سالم و بدون روغن با کمترین کالری کاربرد دارد. در واقع امکان پخت هر نوع ماده غذایی از جمله گوشت، مرغ، ماهی، سبزیجات، سیب‌زمینی و… درون هواپز امکان‌پذیر است. البته جدا از طبخ غذا می‌توان درون هواپز انواع کیک و شیرینی را نیز پخت و میوه‌های تازه را خشک کرد. هواپز یک دستگاه چندکاره است و یخ‌زدایی، سرخ کردن و بخارپز کردن از دیگر موارد کاربرد آن است.

شستشوی آسان، پخت یکنواخت مواد غذایی، عدم نیاز به آب و روغن و… نیز برخی از مزیت‌های این محصول محسوب می‌شوند. هنگام خرید هواپز حتما به توان، ظرفیت، ساده یا دیجیتالی بودن و تکی یا دوقلو بودن آن دقت کنید. هر کدام از این موارد به نوعی روی قیمت هواپز موثر هستند و در میزان کارایی آن نیز نقش دارند.